Chăn nuôi gia cầm tập trung – Xu thế mới của thị trường chăn nuôi

Thuật ngữ “chăn nuôi gia cầm tập trung” có lẽ đã quá quen thuộc với những người chăn nuôi. Tại sao chúng tôi lại đưa ra nhận định như vậy? Bởi thời gian qua, chăn nuôi gia cầm đã có những bước phát triển đáng kể và vô cùng mạnh mẽ.

Mô hình chăn nuôi chuyển dịch từ chăn nuôi phân tán, nhỏ lẻ, tự phát sang chăn nuôi tập trung với quy mô lớn, năng suất hơn. Cách thức chăn nuôi này mang lại hiệu quả cao, từ đó, lợi nhuận cũng gia tăng theo cấp số nhân. Chính điều này đã giúp cho chăn nuôi gia cầm không còn là một nghề phụ nữa. Tại nhiều địa phương nó đã trở thành một nghề chính trong sản xuất nông nghiệp. Nó đem lại nguồn lợi nhuận ổn định và lớn.

Từ góc độ xã hội, chăn nuôi gia cầm tập trung đã có vị thế mới ổn định. Cách thức này góp phần làm thay đổi nhanh chóng cơ cấu các ngành sản xuất trong nông nghiệp. Đặc biệt càng phù hợp trong bối cảnh hiện nay của nước ta. Khi nhu cầu tiêu thụ thực phẩm nhất là thịt của người dân ngày càng đa dạng và hướng tới nhóm thực phẩm “an toàn, khỏe mạnh”. Việc phát triển mô hình chăn nuôi tập trung chính là hướng đi cần thiết và phù hợp nhất. Nó vừa kiểm soát dịch bệnh vừa gia tăng lợi nhuận.

Nhiều lợi thế về mặt kinh tế trong chăn nuôi gia cầm tập trung

Theo điều tra của IPSARD, hộ chăn nuôi trong cụm tập trung nhìn chung có năng lực kinh tế khá hơn các hộ ngoài cụm. Chỉ 57% số hộ trong cụm chăn nuôi tập trung phải vay vốn so với 75% những hộ ngoài cụm. Số tiền hộ trong cụm phải vay cũng ít hơn hộ đơn lẻ ngoài cụm. Trung bình khoảng 317 triệu đồng/hộ trong cụm so với 420 triệu đồng/hộ đơn lẻ ngoài cụm. Ngoài ra, khi cần vay vốn, hộ chăn nuôi trong cụm có quy mô lớn hơn các hộ ngoài cụm. Họ dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn vay chính thức từ ngân hàng do họ sở hữu nhiều đất đai làm tài sản thế chấp.

Đảm bảo đầu ra ổn định

Điều tra sâu của IPSARD được tiến hành với 393 hộ nuôi gà, gồm có 229 hộ ở Hà Tây (cũ) và 164 hộ ở Đồng Nai. Đây là những nơi được xác định là vùng sản xuất gia cầm chính. Ở đây chuyên phục vụ cho 2 thị trường tiêu dùng lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP. HCM. Các hộ này được chia thành nhóm 142 hộ nằm trong cụm chăn nuôi gia cầm tập trung. Ngoài ra có nhóm 251 hộ nằm ngoài cụm để so sánh làm nổi bật khác biệt giữa 2 hình thức chăn nuôi.

Kết quả điều tra cho thấy, về tiêu thụ đầu ra, 54% các hộ chăn nuôi trong cụm bán sản phẩm cho công ty. Trong khi 66% các hộ chăn nuôi đơn lẻ ngoài cụm bán sản phẩm cho thương lái. “Ký hợp đồng với công ty giúp hộ nuôi gà đảm bảo được giá ổn định hơn. Công ty có thể tăng giá khi giá thị trường cao và vẫn giữ mức giá đã thỏa thuận nếu giá thị trường thấp”. Bà Nguyễn Thị Thụ – Chủ tịch HTX Nông nghiệp xã Tốt Động (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) cho biết.

Giảm chi phí đầu vào

Mặt khác, các hộ trong cụm chăn nuôi gia cầm tập trung còn giảm được chi phí sản xuất. Họ liên kết với nhau để mua đầu vào với khối lượng lớn và hưởng ưu đãi. Đối với thức ăn chăn nuôi, khoản chi chiếm từ 62-77% tổng chi phí tùy theo từng loại gà. Các hộ chăn nuôi trong cụm thường ký hợp đồng và mua trực tiếp từ nhà sản xuất với số lượng lớn. Hoặc người dân đóng tiền cho 1 hộ đứng tên như đại lý cấp 1 để nhập trực tiếp từ nhà máy và hưởng ưu đãi.

Nhờ vậy, hộ trong cụm mua được thức ăn với giá trung bình thấp hơn tới 6% so với các hộ độc lập ngoài cụm. Các hộ trong cụm còn tận dụng đường giao thông tốt. Các hộ chung nhau thuê xe tải chở vật tư đi sâu vào trong từng trại nuôi. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển. Các công ty cũng muốn ký hợp đồng với những trang trại trong cùng cụm. Bởi dễ dàng tận dụng lợi thế khi vận chuyển thức ăn, thu gom sản phẩm đầu ra, hỗ trợ kỹ thuật và giám sát dịch bệnh.

Ít khác biệt trong bảo vệ sức khỏe con người, vật nuôi

Chưa có lời giải cho việc phòng dịch cúm gia cầm

Tuy có lợi thế về hiệu quả kinh tế, nhưng chăn nuôi gia cầm tập trung trong cụm vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. “Do nằm giữa cánh đồng, thưa người lại nhiều cây cối, kênh mương nên xung quanh trại có rất nhiều chim hoang dã cư ngụ. Điều này dễ lây bệnh cho gà. Từ khi có dịch cúm H5N1, chúng tôi cũng cố gắng hạn chế các loài chim hoang bằng cách xây chuồng kín. Tuy nhiên chi phí làm chuồng kín rất tốn kém. Nhà tôi xây một chuồng nuôi 5.000 con mất 500 triệu đồng bao gồm cả thiết bị”. Ông Hạ Viết Sang – người chăn nuôi ở xã Tốt Động cho biết.

Do vậy, chỉ 54% các trại trong cụm xây chuồng kín để giảm nguy cơ lây bệnh từ chim hoang dã và trại khác. Tỷ lệ này còn ít hơn so với 60% các hộ ngoài cụm xây chuồng kín. Cho thấy các biện pháp giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh gia cầm trong cụm chưa được thực hiện tốt.

Quy trình chăm sóc, chăn nuôi còn nhiều hạn chế

Ngoài ra, có tới 94% hộ trong cụm và 100% hộ ngoài cụm không sử dụng găng tay khi cho gà ăn. Tỷ lệ không sử dụng găng tay khi thu dọn phân và thức ăn của gà không chênh lệch. 90% hộ trong cụm và 86% hộ ngoài cụm. Khi ra vào chuồng nuôi, chỉ 48% hộ trong cụm có thay quần áo bảo hộ và khẩu trang. Con số này ở hộ ngoài cụm là 44%.

Việc xả nước thải chăn nuôi vào hầm xử lý tách biệt với chuồng nuôi vẫn còn bất cập. Chỉ 25% số hộ trong cụm chăn nuôi gia cầm tập trung thực hiện. Trong khi tỷ lệ này của hộ ngoài cụm là 21%. Khoảng 70% hộ trong cụm cũng như ngoài cụm xả thẳng nước thải ra nền đất cạnh chuồng nuôi, hệ thống thoát nước công cộng mà không qua xử lý.

Định hướng chăn nuôi gia cầm tập trung trong tương lai

Theo đánh giá của IPSARD, việc thành lập các cụm chăn nuôi gia cầm tập trung bước đầu có hiệu quả. Dự án đã chuyển các trại chăn nuôi gia cầm ra xa khu dân cư. Điều này phù hợp mục tiêu phát triển chăn nuôi công nghiệp.

Các hộ trong cụm có điều kiện tốt hơn về cơ sở hạ tầng chung. Họ có thể ký hợp đồng gia công với các công ty. Các hộ này cũng hưởng lợi ích từ việc chia sẻ thông tin và hợp tác với nhau. Đặc biệt trong hoạt động mua đầu vào và xây dựng hạ tầng chung.

Tuy nhiên, cụm chăn nuôi tập trung vẫn chưa đạt được các mục tiêu về tăng cường kiểm soát dịch bệnh. Cùng với đó là bảo vệ sức khỏe người chăn nuôi và vệ sinh môi trường.

IPSARD đề xuất, các cấp chính quyền cần đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người chăn nuôi. Đồng thời, có các hỗ trợ về vay vốn. Và kết nối công ty và hộ chăn nuôi bằng hợp đồng gia công để thúc đẩy mô hình cụm chăn nuôi gia cầm tập trung. Từ đó cải thiện lợi nhuận, vừa tăng cường bảo vệ sức khỏe con người, vật nuôi. Cũng giúp giữ vệ sinh môi trường.

Nguồn: danviet.vn