Gà chín cựa, loại gà truyền thống hiếm có cần được bảo tồn

Gà chín cựa, loại gà truyền thống hiếm có cần được bảo tồn

Gà chín cựa là giống gà đặc trưng của tỉnh Phú Thọ.. Khi nuôi gà này, người dân rất chăm chút, cẩn thận. Vì đặc điểm của gà rất nhiều cựa, người dân đã dùng nó như một tên gọi đặc biệt. Đây cũng là một giống gắn liền với câu chuyện sính lễ mà Vua Hùng đòi hỏi để cầu hôn nàng Mỵ Nương. Chúng ta cùng tìm hiểu về loại gà bên cạnh giá trị kinh tế còn gắn liền với truyền thống truyền miệng của cha ông này nhé!

Đặc trưng

Ngoại hình

Giống gà chín cựa có kích cỡ nhỏ. Cân nặng của giống gà này thông thường không quá 1,5kg. Mào gà đỏ tươi như máu, đuôi cong vút tựa cầu vồng và rất mảnh. Giống gà này còn có đôi mắt sáng quắc và không tỏ ra hoảng hốt ngay cả khi bị giữ chặt, chúng cũng có đặc điểm hiếu chiến và hung dữ.

Điểm đặc trưng của giống gà này là chân khá to, chắc và mọc đều. Có 3, 4 cựa mỗi bên. Mỗi cựa dài, ngắn khác nhau, mọc nối theo hàng. Đặc biệt, cựa trên cùng hoàn toàn chỉ là sừng, cong vút như lưỡi câu liêm hay nanh lợn rừng. Gà có đầy đủ chín cựa thì khá hiếm và rất quý, chủ yếu là gà bảy, tám cựa. Gà chín cựa từ khi còn nhỏ đã có thể nhận thấy rõ các cựa ở khuỷu chân. Mỗi bên có thể mọc từ 3-4 cựa tùy vào thời gian gà trưởng thành.

Gà chín cựa, mỗi bên có thể mọc từ 3-4 cựa tùy vào thời gian gà trưởng thành.
Gà chín cựa, mỗi bên có thể mọc từ 3-4 cựa tùy vào thời gian gà trưởng thành.

Màu sắc

Gà chín cưa khi đủ lông đủ cánh bay như chim. Lí do bởi chân chúng khá ngắn nhưng có độ sải cánh rất rộng. Gà trưởng thành có thân hình rắn chắc có năm màu ngũ hành đỏ son của mào, vàng rơm của chân, đen trắng xen xanh cánh trả của lông. Giống gà này có khả năng kháng bệnh rất tốt, chúng cũng rất khôn. Bản thân giống gà chín cựa còn thông minh tới mức có thể trông nhà khi chủ đi vắng. Ngoài ra, gà chín cựa rất dễ nuôi. Chúng cũng chỉ ăn ngô, ăn thóc như giống gà khác.

Một số cách phân biệt khác

Trong cùng một lứa gà, không phải lúc nào cũng có thể nhân được giống gà chín cựa. Gà nhiều cựa có hai dòng, mỗi chân có ba cựa hình tam giác gọi là lục đinh. Mỗi chân có năm cựa nhưng một cựa lép chính là giống chín cựa. Loại này cựa hình tròn chứ không phải tam giác. Gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống với đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Tuy có chín cựa nhưng nó chưa đủ để thành một thần kê trong truyền thuyết vì vóc dáng xấu, lông ngắn, chân chì.

Gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống
Gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống

Nguồn gốc

Là một trong những giống gà chưa rõ nguồn gốc. Chưa có thông tin chính thức về xuất xứ của giống gà này. Có ý kiến cho rằng, đây là giống gà rừng gần gũi với con người nên về sống với con người từ xa xưa.

Một số ý kiến khác cho rằng giống gà này là gà nhà. Người Dao ở Xuân Sơn nuôi dưỡng như gia cầm, và là gà lai rừng thì nuôi bán tự nhiên. Vì sức vóc cũng như sự tinh anh đã khiến nó rất được coi trọng. Bản Cõi chính là nơi xuất hiện giống gà đầu tiên. Người ta thấy một con gà rừng khá lạ. Lông gà màu trắng toát, tiếng gáy gần giống gà nhà và bay như chim.

Gà chín cựa chưa rõ nguồn gốc, xuất xứ
Gà chín cựa chưa rõ nguồn gốc, xuất xứ

Đặc biệt, chân giống gà này có 9 ngón, chen chúc trên khẩu chân ngắn và rất nhỏ. Khi sinh, chúng sẽ phối với gà nhà, nở ra gà có tám cựa. Là một trong những biến thể đặc biệt. Giống gà này ăn khỏe nhưng lớn rất chậm, con nào con nấy chỉ đến khoảng 1,5 kg là dừng lại.

Nuôi nhốt

Tại Lạng Sơn, gà chín cựa được người dân Mẫu Sơn nuôi theo phương thức chăn thả tự nhiên. Gà chủ yếu thả lên đồi, tự đào bới tìm giun, dế, sâu bọ làm thức ăn chính. Gà nuôi rất chậm lớn, trung bình phải từ 6 tháng trở lên mới được trên 1 kg thịt. Có con to có thể lên tới 3 kg nhưng phải nuôi từ 2 năm trở lên. Tuy nhiên, nhờ cách nuôi này, gà có chất lượng thịt thơm ngon như gà rừng. Thịt gà có mùi vị đặc biệt và rất thơm ngon, đậm đà, Thịt thường được đặt trên mẹt tre hấp cách thủy, ăn cùng bánh dầy đây là một đặc sản của Phú Thọ. Gà chín cựa các loại trong đó có một số được bán ra thị trường phục vụ Tết nguyên đán.

Xem thêm:

Nguồn: Traigiongthuha