Chăn nuôi gia cầm theo chuỗi: Giải pháp bền vững cho người nông dân

Sản xuất chăn nuôi gia cầm theo chuỗi liên kết là phương pháp đã được các nước phát triển áp dụng từ lâu. Hiện nay tại Việt Nam đây cũng là giải pháp được định hướng cho quá trình chăn nuôi bền vững tại các hộ gia đình.

Từ mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ, nay các hộ chăn nuôi theo hướng tập trung, quy mô lớn theo chuỗi, từ sản xuất đến chế biến. Đây là một trong những nhân tố tác động tích cực đến hiệu quả sản xuất kinh doanh gia cầm.

Tại Việt Nam mô hình chăn nuôi gia cầm theo chuỗi được hình thành từ những dự án đầu tư của doanh nghiệp. Người chăn nuôi liên kết với doanh nghiệp. Từ đó cải tạo đàn giống, cải tiến quy trình chăn nuôi và chăm sóc vật nuôi. Qua đó hoạt động chăn nuôi đổi sang chăn nuôi an toàn sinh học, chú trọng phòng, chống dịch bệnh.

Thực tế thời cho thấy, liên kết và tổ chức sản xuất chăn nuôi theo các chuỗi giá trị là phương thức sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đây là xu thế phát triển tất yếu. Việc thực hiện quy hoạch này góp phần tích cực nâng cao năng suất, chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm . Đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái trong chăn nuôi…. Đây là tín hiệu tích cực, đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành chăn nuôi gia cầm.

Chăn nuôi gia cầm có bước phát triển “nhảy vọt”

Theo đánh giá của Cục Chăn nuôi (Bộ NNPTNT), những năm qua, chăn nuôi gia cầm đã có những bước phát triển mạnh. Không chỉ là quy quy mô mà còn ở cả sản lượng. Gần đây có thể coi là một bước nhảy vọt trong ngành này. Từ chăn nuôi phân tán, quy mô nhỏ, tự phát chuyển thành chăn nuôi tập trung với quy mô lớn hơn.

Năng suất và chất lượng sản phẩm ngày càng tăng, cho lợi nhuận ngày càng nhiều. Về mặt xã hội, chăn nuôi gia cầm đã có vị thế mới. Điều này góp phần làm thay đổi nhanh chóng cơ cấu các ngành sản xuất trong nông nghiệp. Từ đó giúp xoá đói giảm nghèo cho nhiều hộ nông dân Việt Nam.

Tín hiệu đáng mừng cho ngành chăn nuôi gia cầm

Theo Tổng cục Thống kê, tính đến 1/1/2020 đàn gia cầm cả nước là 481 triệu con. Trong đó có 382 triệu con gà, chiếm 79,5% và 98 triệu con thủy cầm, chiếm 20,5%. Trong tổng đàn gà thì gà thịt chiếm 79,9%, gà đẻ chiếm 21,1%.

Giai đoạn 2016 – 2020, tổng đàn gia cầm có tốc độ tăng trưởng 10,10%/năm. Đàn gà tăng trưởng 11,53%, trong đó gà thịt tăng 12,90%, gà đẻ tăng 6,77%. Đàn thủy cầm tăng 5,25%, thủy cầm thịt tăng 4,65%, thủy cầm đẻ trứng tăng 6,94%.

Thời gian qua, rất nhiều bất lợi về biến động giá cả, dịch bệnh xảy ra thường xuyên và phức tạp. Các trang trại chăn nuôi đã liên kết nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sản xuất. Các hộ chăn nuôi liên kế để mua vật tư đầu vào khối lượng lớn và giá rẻ. Cùng với đó gắn chăn nuôi với giết mổ, chế biến và tiêu thụ. Từ đây hình thành chuỗi sản phẩm. Việc này giúp giảm giá thành chăn nuôi, tăng lợi nhuận so với làm ăn riêng lẻ.

Và một số nỗi lo khi chăn nuôi gia cầm theo chuỗi

Tuy nhiên, theo Cục Chăn nuôi, quá trình phát triển chăn nuôi theo chuỗi hiện nay đang bộc lộ nhiều tồn tại. Các chế tài ràng buộc sự liên kết còn lỏng lẻo. Quy mô còn hẹp, mới dừng ở mức độ mô hình là chính. Một số doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm và chia sẻ lợi ích với người chăn nuôi. Đây là lý do khiến cho mối liên kết thiếu tính bền vững.

Bên cạnh đó, thị trường tiêu thụ vẫn rất bấp bênh. Phải qua nhiều khâu trung gian khiến giá bán sản phẩm bị đẩy lên cao. Nhất là người chăn nuôi nhỏ thường bị “cò” môi giới, tư thương ép giá. Việc khai thác thị trường xuất khẩu còn yếu. Nguyên nhân là do chưa xây dựng được các vùng chăn nuôi đảm bảo an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn của Tổ chức Thú y thế giới…

Con đường liên kết nào sẽ giúp người chăn nuôi?

Để khắc phục những tồn tại này, một trong những giải pháp căn cơ là phải đẩy mạnh chăn nuôi theo chuỗi liên kết.  Bao gồm cả liên kết ngang và liên kết dọc. Đây là ý kiến của Theo TS Nguyễn Văn Bắc – Phó Trưởng Văn phòng thường trực khu vực Nam Bộ của Trung tâm Khuyến nông quốc gia.

Trong đó, chuỗi liên kết dọc có cấp độ cao hơn. Đây là sự liên kết của các tác nhân tham gia vào các khâu của chuỗi giá trị sản phẩm. Bao gồm từ sản xuất đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm, quyết định sự thành công của chuỗi liên kết.

Liên kết dọc do nhiều chủ thể (doanh nghiệp, HTX, hộ…) hiện khá phổ biến. Nó vừa đáp ứng được mục đích kinh tế vừa đạt mục tiêu xã hội. Nhất là sinh kế của người chăn nuôi nông hộ.

Liên kết với doanh nghiệp, người nuôi bớt rủi ro

Mô hình liên kết chăn nuôi doanh nghiệp điển hình

Theo đánh giá của Trung tâm Khuyến nông quốc gia, hiện có một số chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân đang phát huy hiệu quả cao. Đặc biệt nhất phải kể đến chuỗi liên kết của Công ty CP Việt Nam. Doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn, giám sát việc các bước thực hiện quy trình kỹ thuật. Tiếp đến là thu hồi sản phẩm và thanh toán tiền nuôi gia công theo kết quả chăn nuôi của hộ gia công.

Trong chuỗi chăn nuôi này, bà con nông dân được cấp vốn đầu tư chuồng trại. Không chỉ vậy họ còn được cung cấp con giống, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y. Đặc biệt, người nuôi không phải chịu rủi ro về giá cả. Do đó họ có thể duy trì sản xuất ngay cả khi thị trường bất lợi.

Hay như chuỗi liên kết sản xuất thực phẩm an toàn của Tập đoàn De Heus với nông dân một số địa phương. Điển hình là trang trại Hoành Văn Linh ở xã Tân Quan, huyện Hớn Quản (Bình Phước), với quy mô 30.000 con gà thịt.

Trang trại có 2 dãy chuồng (2.000m2/dãy), công nghệ chuồng lạnh, khép kín. Ở đây được công nhận là cơ sở an toàn dịch bệnh (với bệnh Newcastle và cúm gia cầm). Đặc biệt, giữa trang trại và công ty đã ký kết hợp đồng thỏa thuận bao tiêu với giá cố định. Điều này có nghĩa là đảm bảo trang trại không bị lỗ kể cả khi giá thị trường giảm.

Nâng cao liên kết chuỗi để phát biền bền vững

Phát biểu tổng kết diễn đàn, TS Hạ Thúy Hạnh – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia đưa ra kiến nghị cho chăn nuôi chuỗi. Cục Chăn nuôi tiếp tục phối hợp với trung tâm để tài liệu hóa các yêu cầu điều kiện chăn nuôi theo các thông tư, nghị định, Luật Chăn nuôi. Đề nghị Công ty CP Chăn nuôi CP Việt Nam và các doanh nghiệp tiếp tục phối hợp với ngành nông nghiệp các địa phương. Cần tổ chức đào tạo tập huấn về công tác chăn nuôi và an toàn dịch bệnh. Tiếp đó phải nhân rộng các chuỗi liên kết để nhiều hộ nông dân, trang trại, gia trại được tham gia.

Trong đó lưu ý Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bình Phước và các tỉnh. Cơ quan cần tăng cường tư vấn dịch vụ về chứng nhận cơ sở an toàn dịch bệnh, quy trình chăn nuôi gia cầm theo VietGAP…

Nguồn: danviet.vn